چطور به کودکان زیر 5سال نقاشی یاد بدهیم؟

آنچه در آموزش نقاشی به کودکان اهمیت دارد نظارت بر روند پیشرفت آن‌ها و پیشنهاد روش‌های جدید است. در پنج سال نخست زندگی کودک، آموزش نقاشی تنها به فراهم آوردن زمان، مکان، ابزار لازم و تشویق محدود می‌شود. در سال‌های بعد می‌توانید شروع به آموزش مهارت‌های جدید به کودک کنید؛ مهارت‌هایی نظیر نقاشی کردن مشاهدات، تمرین پرسپکتیو و کشیدن صحیح نسبت‌ها. نباید کودکان را مجبور به تغییر سبک یا دیدگاه کنید. از کار آن‌ها انتقاد نکنید یا سعی نکنید آن‌ را تصحیح کنید. بیش از هرچیز آن‌ها را تشویق کنید، به کارشان نظارت کنید و از آن‌ها سوالات باز بپرسید. این سوالات باعث می‌شود کودک به‌عنوان یک هنرمند جزئیات و احتمالات بیشتری را ببیند و تصور کند.

آموزش به کودکان 15 ماهه تا 5 ساله

هنر را بخشی از برنامه روزمره کنید.

خلق آثار هنری را با بازی همراه کنید. اگر می‌خواهید از ریخت و پاش خانه جلوگیری کنید، برای آموزش نقاشی یک محوطه‌ی مخصوص در نظر بگیرید. کاغذ بزرگی را زیر دست کودک بگذارید تا روی آن نقاشی کرده و رنگ‌ها را روی آن بریزد. از لباس‌های قدیمی یک روپوش درست کنید. با پهن کردن کاغذ روی میز، کودک می‌تواند بدون محدودیت روی نقاشی تمرکز کند. برای آموزش نقاشی مداد شمعی و ماژیک‌های قابل شستشویی تهیه کنید که در دست گرفتن‌شان برای کودک راحت باشد.

کودکان آموزش نقاشی را با خط خطی کردن شروع می‌کنند. حدود 2 سالگی این خط خطی‌ها کنترل‌شده‌تر و تکراری می‌شوند و کودک رفته رفته می‌آموزد مداد شمعی و ماژیک را با انگشت شست بگیرد و بیشتر روی آن کنترل داشته باشد.

در این سن وسایل و ابزار هنری متفاوتی را در اختیار کودک بگذارید.

فقط روی وسایل نقاشی تمرکز نکنید، کودکان می‌توانند طرح‌های مختلفی را روی ماسه بکشند و یا با گل سفالگری اشکالی را بسازند و آن‌ها را روی صفحه‌ای بچسبانند. برای آن‌ها رنگ‌های قابل شستشو، گل سفالگری، گچ، قیچی‌های مخصوص کودکان و کاغذهای مختلف تهیه کنید و در محلی که دسترسی به آن‌ها راحت باشد قرار دهید.

درس ندهید. کودک با خط خطی کردن مهارت‌های حرکتی پایه را پرورش می‌دهد. هم‌چنین این کار باعث پرورش خلاقیت و نوآوری می‌گردد و راهی برای ابراز عقاید و خصوصیات کودک است. کودک در این سن نیازی به راهنمایی ندارد و تنها باید تشویق شود. هنگامی که نقاشی می‌کند درکنارش نشسته و با او صحبت کنید اما به هیچ عنوان سعی نکنید به او درس دهید.

در آموزش نقاشی از تصحیح نقاشی کودک بپرهیزید. کودکان ممکن است چمن را بنفش نقاشی کنند یا انسان‌های معلق و نوزادانی به اندازه یک خانه بکشند. ایراد گرفتن از نقاشی کودک و تصحیح آن موجب از بین رفتن اعتماد به نفس کودک شده و روند طبیعی یادگیری را متوقف می‌کند.

به‌جای تعریف بی‌جا از نقاشی کودک یا تصحیح آن، فقط نظارت کنید. به‌جای اظهار نظر درباره نقاشی، درباره چگونگی نقاشی کردن نظر دهید. مثلا هنگامی که کودک نقاشی می‌کند، بگویید «این دایره‌ها رو که کشیدی نگاه کن! بعضی از دایره‌های کوچک توی دایره‌های بزرگتر هستند» یا مثلا بگویید « میبینم که داری از مداد رنگی نارنجی و سبز استفاده میکنی.» به او بگویید چه چیزهایی از نقاشی او را دوست دارید. برای مثال بگویید «اون خورشید بزرگ من رو به یاد یک روز کنار ساحل می‌اندازد.» یا «این رو خیلی دوست دارم که برگ‌های درخت رنگ‌های مختلفی دارند.»

وقتی که نقاشی کودک را می‌بینید نپرسید «این چیه؟» درعوض بپرسید «میشه درباره نقاشی‌ات برای من توضیح بدهی؟» اگر برای صحبت کردن از نقاشی ذوق و شوق داشت، سوالات بیشتری بپرسید. وقتی که کودک به صورت تجسمی نقاشی می‌کند، معمولا داستانی را تصور می‌کند. پرسیدن درباره جزئیات آن داستان آن‌ها را تشویق به کشیدن جزئیات بیشتر می‌کند.

چنان‌چه کودک‌تان احساسات شدیدی را تجربه می‌کند به آن‌ها ماژیک و کاغذ یا مقداری گل رس بدهید. برای مثال اگر کودک کج خلقی یا قهر می‌کند به او پیشنهاد دهید تا یک تصویر عصبانی نقاشی کند و یا اگر غمگین است یک نقاشی غمگین بکشد. هنر به کودک کمک می‌کند تا احساسات شدیدی را که قادر به بیان آن‌ها نیست ابراز کند. یک فعالیت خلاقانه که کودک به آن سلطه داشته باشد می‌تواند سبب ایجاد حس کنترل در او شود.

حدود 2.5  تا 3.5 سالگی کودک شروع به کشیدن خطوط مارپیچ می‌کند که نشان‌دهنده‌ی کلمات هستند. این نقاشی‌ها اولین گام کودک در جهت نوشتن است. با رشد کودک این خطوط مارپیچ نیز پیچیده‌تر خواهد شد. ممکن است کودک با مارپیچ‌های کوتاه یا بلندی شروع کند یا اشکالی شبیه به حروف الفبا را بکشد. این نقاشی‌ها نشانه بسیار جالبی است از این‌که کودک این نکته را می‌فهمد که برای تبادل معنایی می‌توان از کلمات استفاده کرد.

در این مرحله کودک ممکن است بگوید که برخی از این مارپیچ‌ها معنای خاصی دارند و یا از شما بخواهد تا آن‌ها را بلند بخوانید. معنای خطوط مارپیچی راکه برای‌تان می‌خواند تصدیق کرده و برای خواندن باقی آن‌ها از خود او کمک بگیرید. بگذارید کودک از متن‌هایی که نوشته استفاده کند. او را به دفتر پست ببرید تا «نامه‌هایش» را (همراه با یک یادداشت) برای بستگان یا برای خودش بفرستد.

با نصب کارهای هنری کودک روی دیوار او متوجه اهمیت و جذابیت کارهایش می‌شود. به جای ستایش تک تک نقاشی‌ها، آن‌ها را در معرض نمایش بگذارید. لازم نیست تمامی نقاشی‌ها را به دیوار بزنید. از کودک بپرسید کدام‌یک از نقاشی‌ها را می‌خواهد به دیوار بزند و یا یک نمایشگاه متغیر درست کنید و نقاشی‌ها را هفتگی یا ماهیانه عوض کنید. نمونه نقاشی‌های کودک را در جایی نگهداری کنید تا او بتواند روند پیشرفت آن‌ها را ببیند.

آن‌چه بیش از نمایش کارهای هنری او اهمیت دارد، تائید کاری است که انجام می‌دهد. نمایش نقاشی‌ها در آموزش نقاشی هرگز نباید جایگزین تشویق کلامی پیشرفت نقاشی آن‌ها شود.